لوستر به‌‌‌عنوان یکی از کالاهای حوزه لوازم‌خانگی، در تنظیم نور و روشنایی خانه یا حتی محل کار و مکان‌های تجاری و مذهبی نقش اساسی و مهمی دارد. این کالا که قدمت تولید آن در ایران بسیار طولانی است، در طول سال‌های گذشته به‌درستی به جهان معرفی نشده و به همین دلیل بازارهای صادراتی آن مهجور مانده است. بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی لوستر و چراغ‌های روشنایی و تزئینی کشور، اخیرا در نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد. به همین مناسبت روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت‌وگویی با رئیس اتحادیه تولیدکنندگان لوستر انجام داده است تا آخرین تحولات این صنعت بررسی شود.
حمیدرضا منافی ابتدا در مورد شرایط و جزئیات برگزاری نمایشگاه بیست و نهم و حضور صنعتگران لوستر در این رویداد گفت: نمایشگاه امسال ۱۴۴مشارکت‌کننده داشت که شامل ۱۴۰تولیدکننده داخلی و ۴تولیدکننده خارجی بود که این چهار تولیدکننده عمدتا از کشور چین بودند. اما بازدید‌کننده و هیات‌های تجاری از کشورهای روسیه، عراق، بوسنی، افغانستان و ترکمنستان در این نمایشگاه حضور داشتند. فضایی که در این نمایشگاه به لوستر‌سازان اختصاص داشت، مجموعا ۱۱هزار مترمربع بود که ۶سالن از نمایشگاه بین‌المللی تهران را شامل شده بود.
شرایط متفاوت مواد اولیه و ارز
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان لوستر در ادامه شرایط دسترسی به مواد اولیه و ارز در این صنعت را تشریح کرد و گفت: خوشبختانه صنعتگران لوستر کشور در خصوص تامین و دسترسی به مواد اولیه کمبود اساسی ندارند، اما یکی از مشکلات بزرگ در این حوزه به نوسان نرخ ارز مربوط می‌شود. البته خوشبختانه با برنامه‌های بانک‌مرکزی، نرخ ارز در چند ماه اخیر با افزایش قابل‌توجهی مواجه نشده و در یک حد خاص بوده است. اما به دلیل بالا بودن اثر نرخ ارز بر قیمت فلزات موردنیاز در صنعت لوستر، تولیدکنندگان با مشکلاتی مواجه هستند؛ چراکه باعث بالا رفتن قیمت تمام‌شده محصول شده و به این صورت قدرت خرید مصرف‌کننده باز هم کاهش داشته و در نتیجه باعث رکود در بازار خواهد شد. بنابراین اگر سیاستگذار و حاکمیت به دنبال بهبود فضای بازارها و همچنین تولید باکیفیت هستند، باید راهکار اساسی برای تثبیت قیمت ارز داشته باشند.
مشکل بازگشت ارز کالای صادراتی
این فعال صنفی صنعت لوستر به موانع و مشکلات صادراتی پرداخت و تصریح کرد: مشکلات صادرکنندگان ایرانی به دو بخش خارج و داخل ایران مربوط می‌شود. کشور ما در شرایط تحریم قرار دارد و طبیعتا ارتباط تجار ایرانی با سیستم بانکداری بین‌المللی مسدود شده است. بنابراین در این وضعیت صادرکننده مشکل دریافت ارز و ورود آن به کشور را دارد. به‌‌‌عنوان مثال صادرکننده‌ای داشتیم که کالای خود را به روسیه منتقل کرده و برای انتقال وجه آن مجبور شد از کشور سوم استفاده کند. در این شرایط صادرکننده ایرانی باید هزینه‌های غیرمتعارفی برای دسترسی به پول خود داشته باشد که همین اتفاق حاشیه سود آنها را در معرض کاهش قرار خواهد داد. البته برخی صرافی‌ها هم هستند که می‌توانند به بازگشت پول کالای صادراتی کمک کنند، اما همان‌طور که اشاره شد، این مسیر نیز هزینه‌های اضافی برای صادرکننده خواهد داشت که صرفه اقتصادی صادرات را کاهش خواهد داد.
وی در همین خصوص ادامه داد: مشکل دیگر در خصوص صادرات به برخی سازوکارها و شرایط داخلی برمی‌گردد که یکی از آنها سامانه مبادله ( نیما) است. در این خصوص باید گفت اگر فاصله نرخ ارزی که در این سامانه به ریال تبدیل می‌شود با بازار آزاد زیاد باشد، صادرکننده نمی‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد.
معرفی نامناسب
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان لوستر در ادامه به موضوع مهمی پرداخت که شاید مشکل بسیاری از صنعتگران در ایران است و گفت: یکی از مشکلات این صنف، فقدان شناخت کافی از لوستر ایرانی در بازارهای جهانی بوده و متاسفانه این کالا مهجور مانده است. به همین دلیل بارها از مسوولان و حاکمیت درخواست شده است که در این خصوص کمک‌هایی داشته باشند. یکی از راه‌های موثر معرفی کالاهای ایران و به‌خصوص لوستر، حضور در نمایشگاه‌های معتبر بین‌المللی است. اما در شرایط فعلی این حضور به دلایل مختلف برای بخش خصوصی با دشواری‌هایی روبه‌روست که می‌طلبد حاکمیت در خصوص برطرف شدن آنها همکاری مناسبی داشته باشد.
منافی ادامه داد: در حالی که کشوری مانند ترکیه مسیر حضور صنعتگران خود در نمایشگاه‌های بین‌المللی را با پرداخت تسهیلات مختلف هموار می‌کند و حتی بخشی از هزینه‌ها را نیز متقبل می‌شود، در ایران تولیدکنندگان بخش خصوصی باید هزینه‌های ابتدا تا انتهای حضور در نمایشگاه‌ها را خود پرداخت کنند که این عدم‌حمایت باعث دلسردی تولیدکنندگان کشور می‌شود. بنابراین از سازمان توسعه تجارت و شرکت سهامی نمایشگاه‌ها درخواست داریم این موضوع را به‌صورت جدی دنبال کنند.
وی همچنین با طرح این موضوع که در تولید کالای لوستر به همه اقشار جامعه توجه می‌شود، گفت: تولیدکننده موفق باید شرایط همه اقشار جامعه را در نظر گرفته و کالاهای متفاوت با قیمت‌های مناسب هر قشر را داشته باشد. لوستر‌سازان نیز به دنبال این هستند که تمام سلایق بازار با توان مالی مختلف را تولید کنند. بنابراین اکثر خانوارها بودجه مناسب برای خرید لوستر و چراغ‌های روشنایی را دارند. متاسفانه در طول سال‌های گذشته به موضوع برند‌سازی در برخی صنایع توجه مناسبی نشده است. از حدود 15ماه گذشته که این اتحادیه از صنف چینی و بلور جدا شده، تلاش کردیم موضوع اهمیت ایجاد یا تقویت برند را در بین تولیدکنندگان مطرح کنیم. با توجه به اینکه این صنف تا سال‌های قبل به صورت سنتی اداره می‌شد، بنابراین توجه زیادی به برند نبوده است؛ اما سعی داریم با آموزش‌های حقوقی برند‌سازی را تقویت کنیم تا تولیدکننده و اقتصاد ایران از ثمره آن بهره‌برداری کنند.
این مقام صنفی در خصوص قاچاق لوستر نیز گفت: با توجه به اینکه واردات کالای لوستر به دلیل حمایت از تولیدکننده داخلی ممنوع اعلام شده، متاسفانه شاهد ورود قاچاق این کالا به کشور هستیم که البته خوشبختانه حجم آن زیاد نیست. محصولات قاچاق به صورت قطعات کوچک و مجزا وارد کشور شده و سپس مونتاژ و به بازار وارد می‌شود. البته قاچاق در هر شرایطی که باشد به تولیدکننده آسیب وارد می‌کند. بنابراین انتظار می‌رود با این پدیده مقابله شود.
منافی به ملاقات با وزیر صمت اشاره کرد و گفت: در حاشیه برگزاری بیست و نهمین دوره نمایشگاه لوستر و روشنایی، ملاقات کوتاهی با عباس علی‌آبادی، وزیر محترم صمت داشتیم. به ایشان اعلام شد که صنعت لوستر در مسیر رشد و پویایی قرار دارد و قدم‌های خوبی در این صنعت برداشته شده است. درخواست برگزاری یک جلسه با جمعی از تولیدکنندگان این صنعت را داشتیم تا مشکلات، موانع و درخواست‌ها به صورت حضوری با ایشان مطرح شود که وزیر با روی باز از این موضوع استقبال کرد و مقرر شده به‌زودی در جلسه با ایشان مواردی برای بهبود وضعیت تولیدکنندگان مطرح و راهکارهایی برای برطرف شدن موانع ارائه شود.
وی در خصوص مشکلات این صنف نیز گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات بحث رکود در بازار است که به میزان قدرت خرید مصرف‌کننده مربوط می‌شود. البته رکود در بیشتر بازارها دیده می‌شود و بنابراین حاکمیت باید راهکار مناسبی در این خصوص داشته باشد تا شرایط بازار برای تولیدکننده و مصرف‌کننده مناسب شود. وقتی بازارهای داخلی درگیر رکود هستند، بحث توسعه صادرات اهمیت زیادی خواهد داشت. بنابراین باید بتوانیم کشورهای هدف را تحت پوشش قرار دهیم تا با این شیوه بخشی از زیان‌های تولیدکننده بر اثر رکود بازارهای داخلی پوشش داده شود. همان طور که پیش‌تر اشاره شد، حاکمیت باید فضای صادرات و دیده شدن کالای ایرانی را مهیا کند و به این ترتیب کمک بزرگی به صنعتگران بخش خصوصی خواهد داشت.
تولید لوسترهای غول‌پیکر
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان لوستر در پایان به ساخت لوسترهای بسیار بزرگ برای مکان‌های مذهبی یا تجاری پرداخت و گفت: یکی از افتخارهای صنعت لوستر‌سازی در ایران، ساخت چراغ‌های روشنایی برای برخی مکان‌های خاص بوده است. در نمایشگاه اخیر از لوستر ساخته‌شده برای مسجد جمکران رونمایی شد. این لوستر در حجم بسیار بزرگی تولید شده و ارتفاع آن بدون زنجیر 11متر و عرض آن نیز 4.5متر است و ارتفاعی برابر با یک ساختمان چهارطبقه دارد. خوشبختانه در حوزه ساخت ابرلوسترها، تولیدکنندگان ایرانی تبحر بالایی دارند و می‌توانیم در این خصوص بازار خوبی در جهان داشته باشیم. این نوع لوستر‌ها عموما برای مکان‌های مذهبی، هتل‌ها یا مجتمع‌های تجاری استفاده می‌شوند. تولیدکنندگان ما افتخار داشتند پیش از این برای کربلا، نجف، بارگاه امام رضا و سایر مکان‌های مذهبی اقدام به ساخت لوسترهای حجیم کنند.